Cây xương khỉ là cây gì? Cách nhận biết, công dụng ít người biết

Cây xương khỉ hay còn được biết đến với tên khoa học là Monstera deliciosa, là một loại cây cảnh nổi tiếng với vẻ đẹp quyến rũ và độ độc đáo của mình. Đặc biệt, cây xương khỉ thu hút người chơi cây không chỉ bởi hình dáng lá độc đáo mà còn bởi sự dễ chăm sóc. Tuy nhiên, ngoài khía cạnh thẩm mỹ và tính chất làm cảnh, cây xương khỉ còn có những công dụng ít người biết đến.

Hãy cùng Wiki Cây nhau tìm hiểu về cây xương khỉ, một cái tên không chỉ góp phần làm phong phú thêm thế giới cây cảnh mà còn mang lại những ứng dụng bất ngờ cho cuộc sống trong bài viết dưới đây ngay nhé!

Cây xương khỉ là gì?

Cây xương khỉ (tên khoa học là Clinacanthus) còn được biết đến với các tên gọi dân gian. Như cây bìm bịp, cây mảnh cộng, lá cầm, ưu độn thảo. Đây là loài cây nhỏ, mọc thành bụi. Trước đây, cây mọc hoang ở nhiều vùng nông thôn Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Một số địa phương trồng loại cây này để lấy lá nấu canh, làm bánh. Một số nơi bà con thu hái để dùng tươi hoặc phơi khô làm thuốc chữa bệnh. Người ta cũng dùng cây bìm bịp để ngâm rượu, bôi đắp ngoài da,… Tất cả các bộ phận của loài thực vật này đều có thể sử dụng. Ngày nay, xương khỉ là loài dược liệu được nhân giống và trồng phổ biến. Để phục vụ cho việc chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe.

Bất cứ ai cũng có thể dùng loài thảo dược này. Để chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là những đối tượng như:

– Người bị ung thư, nhất là ung thư hạch.

– Người bị viêm gan.

– Người men gan cao, suy giảm chức năng gan, uống nhiều rượu bia.

– Người bị đau xương khớp, phong tê thấp.

– Người bị sai khớp, chấn thương xương.

Công dụng chữa bệnh của cây xương khỉ

Cả Y học cổ truyền và Y học hiện đại đều công nhận tác dụng của cây xương khỉ trong điều trị bệnh như:

– Cung cấp chất dinh dưỡng giúp tăng cường thể lực, nâng cao đề kháng tự nhiên của cơ thể.

– Điều trị các bệnh vàng mắt, vàng da và các bệnh lý ngoài da khác.

– Điều trị viêm họng, viêm dạ dày.

– Giúp giảm cholesterol xấu trong máu, hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch.

– Làm giảm đường huyết, tốt cho bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường.

– Cây bìm bịp làm mát gan, hỗ trợ thải độc gan và điều trị bệnh viêm gan.

– Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp, phong tê thấp, gãy xương.

– Hỗ trợ điều trị nhiều bệnh ung thư như ung thư hạch, ung thư phổi, ung thư gan…

– Tác dụng hạ men gan, phục hồi gan bị tổn thương do các chất độc hại.

Các hoạt chất flavonoid trong cây bìm bịp có tác dụng chống oxy hóa cực mạnh. Nên có thể chống viêm, phòng ngừa ung thư. Hỗ trợ điều trị ung thư giai đoạn đầu và giảm tác dụng phụ trong hóa trị, xạ trị ung thư.

– Hỗ trợ cầm máu khi có vết thương gây chảy máu, giúp vết thương nhanh lành hơn.

– Giúp làm giảm sẹo, nhanh lành vết thương, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về da.

– Trong loài thảo dược này có chất kháng sinh tự nhiên có tác dụng ức chế. Tiêu diệt virus gây viêm phế quản.

– Cây bìm bịp chữa gãy xương, giúp xương bị tổn thương nhanh liền hơn.

Cách dùng cây xương khỉ chữa bệnh

Từ lâu, người dân tại nhiều quốc gia Châu Á đã dùng cây xương khỉ. Để chế biến thành các món ăn. Rau xương khỉ có mùi thơm nhẹ. Có thể ăn sống nhưng chủ yếu dùng để nấu canh, làm bánh, nhúng lẩu rất ngon và bổ dưỡng. Loại thảo dược này cũng có mặt trong nhiều bài thuốc chữa bệnh như:

1. Bài thuốc trị ung thư giai đoạn đầu

Những bệnh nhân ung thư giai đoạn đầu có thể dùng cây bìm bịp hỗ trợ điều trị bệnh bằng cách:

– Dùng 10 – 15 lá cây tươi rửa sạch, nhai sống và nuốt. Mỗi ngày ăn 5 – 6 lần và duy trì liên tục ít nhất 3 tháng để giảm cơn đau.

– Dùng 20g hoa đu đủ đực, 30g cây xạ đen và 30g cây bìm bịp sắc cùng 1,5 lít nước. Đến khi cô đặc lại còn 1 lít bệnh nhân dùng để uống trong ngày.

2. Bài thuốc trị bệnh gan bằng cây xương khỉ

Bệnh nhân mắc bệnh viêm gan, xơ gan, vàng da do bệnh gan có thể áp dùng bài thuốc:

– Dùng 30g cây bìm bịp, 15g trần bì, 15g lá vọng cách, 20g râu ngô, 10g sâm đại hành sắc. Với 1,5 lít nước. Khi cô đặc lại còn 800ml dừng lại, uống nhiều lần trong ngày.

– Dùng 30g cây bìm bịp, 15g sâm đại hành, 20g râu ngô, 12g lá vọng cách, 12g lá quao, 10g trần bì sắc. Cùng 1,5 lít nước trong 30 phút. Sau đó để nguội bớt và uống trong ngày.

3. Bài thuốc chữa ho

Những ai bị ngứa cổ, ho khan kèm mệt mỏi, đau đầu cùng 8 lá tươi ăn 3 lần mỗi ngày. Mỗi lần ăn cách nhau 1 giờ. Áp dụng vài ngày triệu chứng sẽ giảm hẳn.

4. Bài thuốc chữa đau dạ dày

Dùng 3 – 8 lá xương khỉ tươi nhai cùng vài hạt muối tinh trước bữa ăn. Mỗi ngày nhai 2 lần, kiên trì áp dụng sẽ giảm triệu chứng bệnh đau dạ dày.

5. Bài thuốc chữa tiểu buốt, tiểu rắt

Người bị bệnh tiểu buốt, tiểu rắt và tiểu ra máu có thể dùng lá xương khỉ tươi nhai sống. Mỗi lần nhai 9 lá, nhai 3 lần/ngày trong 1 tháng bệnh sẽ thuyên giảm.

6. Bài thuốc chữa phong thấp

30g cây xương khỉ mang sắc cùng 20g cây gối hạc, 20g tầm gửi dâu, 20g cây cổ trâu. Dùng 1,5 lít nước đến khi còn 800ml thì dừng. Để nguội bớt và uống 2 – 3 lần/ngày.

7. Bài thuốc trị bệnh cột sống

Bệnh nhân bị các bệnh thoái hóa đốt sống, gai cột sống. Đau cột sống có thể dùng 80g cây bìm bịp tươi. 50g đại hành tươi và 50g ngải cứu giã nhuyễn, xào nóng với giấm rồi đắp cố định vào chỗ bị đau. Thời điểm đắp thuốc tốt nhất là trước khi đi ngủ. Và lưu thuốc lại đến sáng mới gỡ. Bài thuốc này áp dụng 10 – 15 ngày triệu chứng đau sẽ giảm.

8. Bài thuốc trị bong gân, gãy xương

Dùng 80g cây bìm bịp, 50g ngải cứu và 50g sâm đại hành nấu. Cùng giấm đắp lên chỗ bị đau từ đêm đi ngủ đến sáng. Áp dụng bài thuốc này ít nhất 10 ngày để cảm nhận được hiệu quả.

9. Bài thuốc chữa bệnh trĩ

Giã nát 7 – 10g lá xương khỉ tươi rồi đắp lên hậu môn 2 lần/ngày. Duy trì ít nhất 10 ngày sẽ thấy triệu chứng bệnh giảm.

Đặc điểm của cây xương khỉ

Cây xương khỉ còn được gọi là cây bìm bịp là một trong những loại cây thảo dược. Được biết đến và sử dụng sớm trong dân gian.

1. Đặc điểm thực vật

Đây là cây thân thảo, khi trưởng thành có thể cao từ 2-3m, lá dài hơi thuôn, màu xanh đậm. Hoa có màu hồng hoặc đỏ, khi nở thường rủ xuống ngọn. Loại cây này rất dễ trồng và được tìm thấy nhiều ở khắp các miền trên đất nước ta. Cây được nhân giống bằng cách giâm cành, trồng trực tiếp trên đất ẩm.

2. Thành phần hóa học

Trong cây xương khỉ được tìm thấy khá nhiều loại khoáng chất. Cùng với hợp chất glycerol, glycosid, cerebroside. Ngoài ra, thành phần của cây còn có hàm lượng chất béo khá dồi dào, chất đạm. Giàu chất xơ và canxi. Đây đều là những thành phần hóa học tốt cho sức khỏe con người.

3. Tác dụng của cây xương khỉ

Ở một số nơi tại miền bắc, lá cây xương khỉ được thu làm bánh. Gọi là bánh mảnh cộng (cây xương khỉ còn có tên là cây mảnh cộng). Loài cây này có thể thu hái quanh năm, lấy cả thân. Và lá dùng là thảo dược. Cây có vị ngọt, không chứa chất độc hại và có nhiều tác dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh.

Điển hình là khả năng hỗ trợ các chứng bệnh về gan, tác dụng mát gan, lợi mật, chữa vàng da. Đau nhức xương khớp, viêm xoang, hỗ trợ ức chế ung thư,… Cùng rất nhiều tác dụng khác.

Phân loại và nhận biết cây xương khỉ

Bạn thắc mắc cây xương khỉ có mấy loại? Trong tự nhiên hiện nay người ta chỉ tìm thấy có duy nhất 1 loại cây xương khỉ. Tuy nhiên nhiều người lại nhầm lẫn, tưởng rằng có nhiều loại cây. Lý do là bởi vì dân gian nhiều nơi dùng tên gọi khác nhau để chỉ loại cây này. Thêm vào đó, hình dáng cây xương khỉ khá giống với cây hoàn ngọc nên nhiều người nhầm lẫn. Vậy phân biệt 2 loại cây này thế nào?

Cả cây xương khỉ và cây hoàn ngọc đều mọc thành bụi nhỏ. Thế nhưng so về lá thì hoàn ngọc to hơn. Về màu sắc hoa. Nếu xương khỉ có màu hồng và đỏ thì bông ngọc hoàn mang sắc trắng pha tím.

Ban đầu người dân Việt Nam chỉ biết dùng lá xương khỉ để nấu canh hoặc làm bánh. Cho đến khi nhiều người từ các nước láng giềng sang tìm kiếm cây này. Để chữa bệnh ung thư thì việc nghiên cứu về dược tính của nó mới được bắt đầu. Không chỉ vậy, thấy được những giá trị tốt từ cây xương khỉ. Người Việt đã đưa vào canh tác để làm thuốc chữa bệnh.

Cách trồng, thu hoạch và bào chế cây xương khỉ đúng chuẩn

Do loại cây này vốn mọc hoang nên sức sống rất khỏe và dễ trồng. Trong quá trình thâm canh, bạn không cần thiết phải bón phân hoặc chăm sóc quá kỹ lưỡng. Điều quan trọng thiết yếu là nên che nắng và giữ ẩm cho xương khỉ khi cây còn non.

– Theo Đông Y

Đông y cho rằng cây xương khỉ tính bình, có vị ngọt, phơi khô có hương thơm. Nên dùng thảo dược này vào việc thanh nhiệt, giải độc gan, trị nóng gan, lợi mật. Đồng thời đem lại tác dụng tốt trong điều trị huyết ứ, chỉ thống…

– Theo dân gian

Trong dân gian, nhiều người truyền cho nhau kinh nghiệm dùng cây xương khỉ để cải thiện huyết áp. Trị bệnh ở gan và xương khớp (như là đau vai gáy, gãy xương, thoát vị đĩa đệm cột sống, thoái hóa khớp…). Ngoài ra, ở nhiều nơi còn dùng để chữa trị viêm xoang và hỗ trợ cải thiện sức khỏe cho người bị ung thư.

– Theo y học hiện đại

Thấy được những tác dụng đặc biệt mà dân gian. Y học cổ truyền ca ngợi, khoa học đã tiến hành phân tích thành phần của cây này. Để làm rõ tác dụng chữa bệnh. Theo đó, họ phát hiện:

Trong cây xương khỉ có chứa Flavonoid, tức là vitamin P. Dưỡng chất này có khả năng thẩm thấu nhanh vào thành mạch và giúp chống lại một số sinh vật gây bệnh.

Bên cạnh đó là Tanin – một hợp chất làm tăng liên kết bền với protein. Nó có tác dụng khử các gốc tự do gây bệnh ung thư, chống oxy hóa và các bệnh về tim.

Glycosid trong cây xương khỉ có vai trò rất quan trọng. Trong việc kích hoạt hoạt động của enzyme thủy phân, phá vỡ các liên kết của độc tố với phân tử đường.

Ngoài ra còn có rất nhiều loại vitamin, khoáng chất và cả chất xơ, đạm, chất béo có trong cây này.

Lưu ý khi dùng dây xương khỉ chữa trị bệnh

Mặc dù được ca ngợi về rất nhiều tác dụng điều trị bệnh và sự lành tính. Nhưng để đảm bảo an toàn và hiệu quả, khi dùng dây xương khỉ cần chú ý:

– Dùng đúng liều lượng được chuyên gia khuyên sử dụng. Nếu là dạng khô thì lấy không quá 40g/lần. Trường hợp đem pha trà chỉ nên sử dụng 10g khô.

– Dây xương khỉ mặc dù là dược liệu tự nhiên nhưng không nên dùng cho người bị huyết áp thấp. Bị chứng chân tay lạnh hoặc đang có biểu hiện hàn khí xâm nhập. Chị em đang mang bầu hoặc nuôi con bú cũng cần cẩn trọng. Không tự ý sử dụng dược phẩm từ cây này.

– Ngoài ra, nếu đang dùng thuốc Tây, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ. Để biết cách sử dụng thuốc chữa bệnh từ cây xương khỉ. Thông thường bạn cần uống cách thời gian dùng tân dược ít nhất 1 tiếng.

– Trong thời gian chữa bệnh bằng cây xương khỉ, bạn nên kiêng ăn măng. Nếu là dùng để trị bệnh ung thư. Thì còn cần tránh một số thực phẩm như thịt đỏ, sữa, tôm và một số chất kích thích. Thức uống có cồn.

Cây xương khỉ mua ở đâu và giá bán?

Là một dược liệu quý, xương khỉ đã được trồng ở nhiều nơi và bán phổ biến tại các nhà thuốc Đông y. Mức giá của cây này không quá cao, nó dao động từ 250.000 đồng – 300.000 đồng mỗi kg đã sấy khô.

Điều mà nhiều người băn khoăn không phải mức giá đắt. Mà là mua cây xương khỉ ở đâu là chuẩn. Bởi lẽ do trong tự nhiên có nhiều loại cây thuốc. Khi phơi khô sẽ rất tương đồng và dễ nhầm lẫn với cây này. Lợi dụng điều đó, nhiều người đã trà trộn chúng vào nhau nhằm chuộc lợi. Người mua buộc phải có kiến thức chuyên môn hoặc tìm được địa chỉ thực sự uy tín.

Có thể thấy xương khỉ là một loại dược liệu đa công dụng. Nó rất tốt cho sức khỏe và phù hợp với nhiều người dùng. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu thông tin một cách đầy đủ nhất để tham khảo mua và sử dụng đúng cách.

Lời kết

Cây xương khỉ là loại cây có dược tính tốt và được sử dụng trong hầu hết nhiều bài thuốc. Mong rằng với nội dung chia sẻ trên bạn đã bỏ túi được nhiều kiến thức hữu ích về loại cây này. Cùng theo dõi Wikicay để biết thêm nhiều thông tin chăm sóc cây xanh tốt nhất.