Cây tầm vông là cây gì? Đặc điểm nhận biết, ý nghĩa, cách trồng
Chào bạn đến với Wiki Cây – nơi tụi mình cùng nhau khám phá những điều thú vị về các loài cây thân thương! Hôm nay, mình muốn trò chuyện với bạn về một loại cây rất quen thuộc, nhất là với những ai từng lớn lên ở làng quê Việt Nam: cây tầm vông. Bạn có bao giờ thắc mắc cây tầm vông là cây gì không? Hay tại sao nó lại gắn liền với những chiếc chõng tre, hàng rào mộc mạc, thậm chí cả những bài ca dao? Trong bài viết này, tụi mình sẽ cùng tìm hiểu về đặc điểm của cây tầm vông, cách nhận biết nó, ý nghĩa sâu sắc mà nó mang lại, và cả cách trồng sao cho cây xanh tốt nữa. Nếu bạn yêu thích sự giản dị của thiên nhiên hay muốn thử trồng một cây mang đậm hồn quê, thì đừng bỏ lỡ nhé!
Thông tin về cây tầm vông
Cây tầm vông, hay còn gọi là tre tầm vông, tre lồ ô nhỏ, có tên khoa học là Schizostachyum aculiflorum, thuộc họ Poaceae – họ nhà tre trúc mà tụi mình thường thấy ở khắp nơi. Loài cây này có nguồn gốc từ Đông Nam Á, đặc biệt phổ biến ở Việt Nam, Lào, Thái Lan, nơi nó mọc tự nhiên trong các khu rừng hoặc được trồng ở làng quê. Từ xa xưa, tầm vông đã là một phần không thể thiếu trong đời sống người Việt, từ làm nhà, chế đồ thủ công, đến cả những vật dụng giản dị như đũa, rổ, rá.
Theo anh Nguyễn Văn Hòa, một chuyên gia về cây tre mà mình “tưởng tượng” ra, trong cuốn sách giả định Tre Việt – Linh hồn làng quê (NXB Văn hóa Dân gian, 2022), anh có viết: “Cây tầm vông không chỉ là một loại cây thực dụng, mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và tinh thần đoàn kết của người Việt.” Thật vậy, bạn có nhớ câu ca dao “Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?” không? Tầm vông chính là “nhân vật chính” trong những hình ảnh mộc mạc ấy đấy!
Đặc điểm của cây tầm vông
Cây tầm vông có những đặc điểm rất riêng, dễ khiến bạn nhận ra ngay khi nhìn thấy. Cùng mình điểm qua nhé:
– Thân cây: Tầm vông là loại tre thân nhỏ, mọc thành bụi dày đặc, cao từ 5-10m, đôi khi lên đến 12m.
– Thân cây mảnh, đường kính chỉ khoảng 2-4cm, màu xanh lục khi non, chuyển vàng nhạt khi già.
– Lá cây: Lá tầm vông nhỏ, mảnh, hình mác, dài 10-20cm, mọc thưa trên cành. Lá rụng khá nhanh, để lại thân cây trơn tru.
– Măng: Măng tầm vông nhỏ, ít thịt, thường không dùng để ăn mà chủ yếu để cây phát triển thêm thân mới.
– Đặc tính: Tầm vông mọc nhanh, thân cứng nhưng dẻo, ít đốt, mỗi đốt dài 30-50cm, rất hợp để làm đồ thủ công như chõng tre, cần câu, hay khung sọt.
So với tre xanh hay lồ ô, tầm vông nhỏ hơn, nhẹ hơn, nhưng độ bền thì không thua kém, đặc biệt là khả năng chịu lực tốt khi khô.
Cách nhận biết cây tầm vông
Nếu bạn đang băn khoăn làm sao để phân biệt cây tầm vông với các loại tre khác như tre xanh hay lồ ô, thì đây là vài mẹo nhỏ:
– Kích thước thân: Tầm vông mảnh mai, đường kính chỉ 2-4cm, trong khi tre xanh to hơn (5-10cm), còn lồ ô thì thường lớn hơn nữa.
– Màu sắc: Thân tầm vông khi non có màu xanh sáng, già thì ngả vàng, khác với tre xanh giữ màu lục đậm lâu dài.
– Cách mọc: Tầm vông mọc thành bụi rậm, thân đều và thẳng, trong khi lồ ô thường mọc thưa hơn, thân cong nhẹ.
Chị Lê Thị Mai, một người làm nghề đan lát ở Quảng Nam (tên giả định), từng chia sẻ: “Tầm vông dễ nhận lắm, thân nó nhỏ, nhẹ, cầm lên là thấy ngay sự dẻo dai. Làm chõng tre thì không loại nào qua được!” Vậy nên, nếu thấy một bụi cây mảnh, cao, thân thẳng tắp, đó rất có thể là tầm vông đấy!
Ý nghĩa của cây tầm vông
Cây tầm vông không chỉ là một loại cây thực dụng mà còn mang ý nghĩa văn hóa và tinh thần sâu sắc. Với thân cây nhỏ nhưng cứng cáp, nó tượng trưng cho sự kiên cường, dẻo dai của con người Việt Nam, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn như thời chiến – khi tầm vông được dùng làm chông, vũ khí chống giặc. Hình ảnh “chông tầm vông” trong lịch sử là minh chứng rõ ràng nhất.
Ngoài ra, tầm vông còn gợi lên sự giản dị, mộc mạc của làng quê. Những chiếc chõng tre, hàng rào tầm vông, hay cây cầu tre lắt lẻo đều gắn liền với ký ức tuổi thơ của bao người. Anh Trần Quốc Dũng, một nhà nghiên cứu văn hóa dân gian (tên giả định), từng nói: “Tầm vông là linh hồn của làng quê Việt, vừa gần gũi, vừa bền bỉ, như chính con người nơi đây.”
Cách trồng và chăm sóc cây tầm vông xanh tốt
Nếu bạn muốn trồng cây tầm vông để làm hàng rào, lấy nguyên liệu thủ công hay đơn giản là giữ nét quê trong vườn nhà, đây là hướng dẫn chi tiết:
1. Cách trồng cây tầm vông
– Chọn giống: Lấy hom tầm vông từ bụi cây khỏe mạnh, cắt đoạn thân có 2-3 đốt, dài khoảng 50cm, giữ nguyên cành và rễ nhỏ.
– Đất trồng: Tầm vông không kén đất, nhưng thích đất tơi xốp, thoát nước tốt. Đất cát pha hoặc đất phù sa là lý tưởng.
– Trồng cây: Đào hố sâu 30-40cm, đặt hom nằm nghiêng, lấp đất và nén nhẹ. Trồng thành hàng nếu muốn làm rào.
– Thời điểm: Trồng vào mùa mưa (tháng 5-7) để cây dễ bén rễ.
2. Cách chăm sóc cây tầm vông
– Tưới nước: Mới trồng thì tưới 1-2 lần/ngày trong 2-3 tuần đầu. Sau đó, chỉ cần tưới khi đất quá khô, vì tầm vông chịu hạn tốt.
– Bón phân: Bón phân chuồng hoặc NPK mỗi năm 1-2 lần (0,5-1kg/bụi) để cây mọc nhanh, thân chắc.
– Cắt tỉa: Khi bụi quá dày, tỉa bớt thân yếu để thông thoáng, tránh sâu bệnh như rệp sáp hay mối.
Anh Phạm Văn Tâm, một nông dân ở Long An (tên giả định), khuyên: “Trồng tầm vông dễ lắm, cứ để nó tự lớn, chỉ cần đừng để úng nước là cây lên đều.” Đơn giản vậy thôi, bạn cứ thử xem!
Giá bán cây tầm vông hiện nay trên thị trường
Đến phần thực tế đây: giá cây tầm vông bao nhiêu? Tính đến tháng 3/2025, giá tầm vông trên thị trường khá mềm, tùy vào mục đích sử dụng:
– Hom giống (dài 50-70cm): 5.000 – 15.000 VNĐ/hom.
– Thân cây cắt sẵn (dài 3-5m): 20.000 – 50.000 VNĐ/cây, dùng làm đồ thủ công hoặc xây dựng.
– Bụi tầm vông lớn (cao 5-7m): 200.000 – 500.000 VNĐ/bụi, nếu mua nguyên bụi để trồng cảnh.
Giá có thể thay đổi tùy khu vực (miền Tây rẻ hơn miền Bắc do vận chuyển gần hơn) và số lượng mua. Nếu cần mua sỉ để làm hàng rào hay dự án, bạn nên liên hệ nhà vườn để được giá tốt hơn nhé!
Lời kết
Vậy là tụi mình vừa cùng nhau tìm hiểu từ A đến Z về cây tầm vông rồi đấy! Từ đặc điểm với thân mảnh, dẻo dai, đến ý nghĩa về sự kiên cường và hồn quê, rồi cách trồng để cây xanh tốt – hy vọng bạn đã có thêm một “người bạn xanh” giản dị nhưng đầy ý nghĩa để thêm vào vườn nhà. Mình khuyên bạn nếu có dịp, hãy trồng thử một bụi tầm vông, vừa dễ chăm, vừa gợi nhớ những nét đẹp xưa cũ.
Bạn nghĩ gì về cây tầm vông? Có kỷ niệm nào với những chiếc chõng tre hay hàng rào tầm vông không? Hãy để lại bình luận chia sẻ với tụi mình nhé, hoặc share bài viết này cho bạn bè nếu bạn thấy thú vị. Đừng quên ghé Wiki Cây thường xuyên để khám phá thêm nhiều loại cây độc đáo khác nha! Chúc bạn có một ngày thật vui và tràn đầy cảm hứng xanh!
